Torunlarımız İçin Sıradan Olacak 10 Teknoloji

Bugün, günlük ömrümüzün bir modülü haline gelen internet, akıllı telefon, Wi-Fi üzere eser ve hizmetler, günümüzden 70-80 yıl evvel “büyücülük” kabul edilebilecek teknolojilere sahipler. Bizim için sıradanlaşan pek çok teknoloji, dedelerimiz için sadece bir hayal eserinden ibaretti. Emsal halde bugün bize “Yok artık!” dedirten pek çok teknoloji, torunlarımız için sıradan, günlük ömrün modüllerinden biri haline gelmiş olacak.

Bu yazımızda, torunlarımız için sıradan olacak (en azından o denli olmasını umduğumuz) teknolojileri listeliyoruz. Lakin tıpkı 1900’lerin başlarındaki 2000 yılı tasvirlerinin geleceği pek de gerçek öngöremediği üzere bizlerin de geleceği yüzde 100 dengeli biçimde öngöremeyeceğimizi belirtelim. Sonuçta her insan, hayallerini mevcut kaideler üzerinden kuruyor. Bu nedenle geçmişte beşerler, bir gün her türlü siparişimizin birer mektup üzere kapımıza teslim edilebileceğini öngörse de e-ticaret sitelerini öngöremiyor.

Torunlarımız için birer standart olacak teknolojiler

• Beynimizdeki sanal gerçeklik
• Akıllı sis
• Uzay temelli güneş gücü
• Hava durumu denetimi
• Moleküler fabrikalar
• Beyinden beyne irtibat
• Füzyon gücü
• Yapay ömür formları
• Yapay zeka dayanaklı silahlar
• Otonom ya da uzaktan denetim edilen uçaklar

Fizikî kontrolcülere muhtaçlığı ortadan kaldıracak teknoloji: Beynimizdeki sanal gerçeklik

Günümüzde pek çok farklı sanal gerçeklik setleri bulunuyor ve bunlardan kimileri hakikaten de başarılı kabul ediliyor. Lakin bir sanal gerçeklik seti ne kadar başarılı olursa olsun, bizlere sunmuş olduğu tecrübenin “sanal” olduğu hissini yok edemiyor ve dolayısı ile sanal gerçeklik setinin bizi içine soktuğu dünyaya tam olarak adapte olamıyoruz.

Uzak gelecekte (belki 22. yüzyılda) geliştirilecek ve beynimize entegre edilecek nanobotlar, sanal gerçekliği günümüzde tanımladığımızdan apayrı bir noktaya getirecek. Fütürist Ray Kurzweil’e nazaran kelam konusu nanobotlar, beynimizin dış dünyayı yorumlamasını sağlayan duyusal girdileri kesecek ve göndermiş olduğu sinyaller ile apayrı bir gerçeklik oluşturacak. Bir öbür deyişle Matrix, kısmen de olsa gerçek olacak.

“Hücrelerden” obje oluşturma sanatı: Akıllı sis

Birinci defa nanoteknolojinin öncüsü J. Storrs Hall tarafından hayal edilen “akıllı sis” teknolojini hayal etmek bile çok kolay değil. Tekrar nanobot tabanlı bir teknoloji olan akıllı sis, etrafındaki objelerin durumuna nazaran biçim değiştirebilen, uzaktan denetim edilebilen ve kar tanesi gibisi nano parçacıkların birleşiminden oluşan bir bütünleşik yapıyı tasvir ediyor.

Akıllı sis teknolojisinde neredeyse bir insan hücresi boyutundaki programlanabilir nanobotlar, çekirdek olarak tanımlayabileceğimiz gövdelerinden çıkan mikroskobik ilişki kolları sayesinde birbirlerine bağlanıyorlar. Bu nanobotlar, programlanabilir bir yapıya sahip olduklarından gereksinime nazaran hal değiştirme yeteneğine de sahip olacaklar.

Akıllı sislerin hareket edebileceği, bir objeyi kaplayabileceği ve hatta bir obje ya da insanı taşıyabileceği iddia ediliyor. Bu da demek oluyor ki akıllı sis, bir kişinin etrafında fizikî varlığı olan sanal bir dünya yaratmak için kullanılabilecek. Bu nanoparçacıklardan oluşan uzaktan denetim edilebilir teknolojinin ne vakit var olacağı hakkında ise net bir iddia bulunmuyor.

Uzay temelli güneş gücü

Fosil yakıtların insanlığı geri döndürülemez bir sona yaklaştırdığının fark edilmesinden bu yana yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş, en kıymetli global hususlardan biri haline gelmiş durumda. Ne var ki günümüz yenilenebilir güç tahlilleri, medeniyetimizin muhtaçlık duyduğu gücün çok az bir kısmını karşılayabilyor. 1960’lardan bu yana tartışılmasına karşın şimdi gerçekleştirilemeyen uzay temelli güneş gücü ise bu mevzuda kalıcı bir tahlil olabilir.

Günümüzden yaklaşık 60 yıl evvel Peter Glaser tarafından ortaya atılan fikir, Dünya yörüngesine konumlandırılan uydular ile güneş gücünü toplamayı ve mikrodalgalar ile Dünya’ya aktarmayı hayal ediyordu. O vakitten bu yana Japonya, uzay temelli güneş gücü fikrini hayata geçirmek için çeşitli çalışmalar yürütüyor.

Japonya’nın planına nazaran uzay temelli güneş güç çiftliği, yeryüzünden yaklaşık 36 bin kilometre yüksekte bir yörüngeye konumlandırılacak ve topladığı enerjiyi buradan lazer yardımı ile Dünya’ya ataracak. Her bir uydunun 500 bin meskene yetecek kadar güç sağlayabileceği tabir ediliyor. Tekrar de husus güç olduğu için bu teknolojinin de kimi riskleri bulunuyor. Bu nedenle Japonya, kelam konusu enerjiyi toplayacak yeryüzündeki alıcıları yerleşim yerlerinden uzak, ada gibisi pozisyonlara inşa etmeyi planlıyor.

Daha az fırtına, daha az sera gazı tesiri: Hava durumu denetimi

Aslına bakacak olursak bilim insanları, yağmur oluşumunu tetiklemek için atmosferi manipüle etme prosedürünü yaklaşık 50 yıldır aslında kullanıyorlar. Fakat gelecekte hava durumunu çok daha efektif bir biçimde denetim etmek ve Dünya’yı çok daha yaşanabilir bir gezegen kılmak mümkün olacak.

Bildiğiniz üzere bilhassa okyanuslara kıyısı olan ülkeler, her yıl kendini gösteren kasırgalar nedeniyle büyük ziyan görüyorlar. Gelecekte inşa edilecek devasa ve muhteşem güçlü rüzgar türbinleri, kasırgaların gücünü emerek daha zararsız hale gelmelerini sağlayabilir. Bu bahiste 2014 yılında yapılan bir araştırma, on binlerce türbinden oluşan bir rüzgar güç çiftliğinin, azamî rüzgar suratını 148 km/s’e kadar düşüreceğini ortaya koydu. Bu, gelecekte inşa edilecek rüzgar güç çiftliklerinin kasırgalar için de bir tedbir olabileceği manasına geliyor.

Bu bahisteki bir diğer plan ise Dünya’ya ne kadar güneş ışığı geleceğinin denetim altına alınmasını öne sürüyor. Sera gazlarının ağır olduğu üst atmosfere gönderilecek küçük, şeffaf balonlar, içlerinde bulunan GPS sistemi ve istikametlerini denetim etmek üzere kullanılacak küçük bilgisayarlar ile tıpkı bir drone ordusu üzere hareket ettirilecek. Yeryüzünden kilometrelerce yükseklikte bulunacak bu balon bulutu, sera gazı tesirini düşürmek için üzerlerinde bulunan aynalar ile güneş ışığını uzaya geri yansıtacak. Hal bu türlü olunca da global ısınma nedeniyle çok ısınan birtakım bölgeler daha yaşama elverişli coğrafyalar haline getirilebilecek.

“Her şey” sıfırdan inşa edilebilecek: Moleküler fabrikalar

Eric Drexler’in Yaratılışın Motorları isimli kitabında tasvir ettiği moleküler fabrikalar, üretilmek istenen rastgele bir eseri ortaya çıkarmak için atomları tek tek manipüle edebilen bir aygıt olarak tanımlanıyor. Daha kolay bir açıklama ile moleküler fabrikalar, materyali atom olan ileri teknoloji 3D yazıcılar olacak.

Drexler’e nazaran beşerler, bitkiler ya da bakteriler esasen birer biyolojik molekül fabrikaları. Dolayısı ile moleküler fabrikalar gerçekte esasen var. Drexler, gelecekte inşa edilecek aygıtlar ile tıpkı unsurları istenen rastgele bir hal, form ya da boyutta objeler üretmek için kullanabileceğimizi öne sürüyor. Açıkçası bu türlü bir teknoloji, torunlarımızı bile şaşırtabilir.

Beyinden beyne irtibat

Bağlantı ve hudut bilimi teknolojilerindeki muazzam gelişimin gelecekte insanları telepatik bir topluluğa dönüştüreceği kestirim ediliyor. Beyinden beyne irtibatın ortaya çıkmasıyla birlikte insanların birbirlerine daha da yakınlaşacağı ve tıpkı internet ağı üzere bir zihin ağı oluşacağı öne sürülüyor. Dahası, pek çok tartışmaya mevzu olması beklenen bu teknoloji, listedeki pek çok teknolojiden çok daha yakın vakitte karşımıza çıkabilir.

Beyinden beyne irtibat ile ilgili çalışmalar uzun yıllar evvel başladı ve hatta 2014 yılında gerçekleştirilen bir deneyde birbirlerinden yüzlerce kilometre uzaklıktaki iki iştirakçi, zihinlerindeki sözleri birbirlerine aktarabildiler. 2015 yılında gerçekleştirilen bir öbür deneyde ise bir iştirakçinin beyin sinyalleri, bir diğer iştirakçiye internet üzerinden iletilmiş ve el hareketlerini denetim ederek oyun oynaması sağlanmıştı. Bu teknolojinin geleceği, insanların sırf niyetleri ile birbirleri ile konuşması ve akıllı aygıtları zihin gücüyle denetim edebilmesi halinde görülüyor.

Geleceğin nükleer gücü: Füzyon

Bilim insanları, atom çekirdeğinin kesimlere ayrıldığı fisyon tepkisini gerçekleştirmeyi on yıllar evvel başarmışlardı. Fakat hafif atomların birleşerek daha ağır atomlar oluşturduğu ve fisyondan çok daha büyük bir güç ortaya çıkaran füzyon tepkisini gerçekleştirmek şu ana kadar mümkün olamadı.

Füzyon gücü, geleceğin pak güç kaynaklarından biri olarak kabul ediliyor. Aslına bakacak olursak bu nükleer tepki, hidrojenlerin birleşerek helyum oluşturduğu Güneş’te her saniye gerçekleşiyor ve biz tepki sonucunda ortaya çıkan enerjiyi Dünya’da da kullanıyoruz. Fakat varsayım edebileceğiniz üzere bu gücün büyük bir kısmı Dünya’ya ulaşana kadar uzayda dağılmış oluyor.

Mevcut fosil yakıtların ve nükleer reaktörlerin yerini alması beklenen füzyon gücünü Dünya’da elde etmek ise muazzam ölçüde bir gücün neredeyse tamamını insanlığa sunmak manasına geliyor. Şu an için bilim insanları, Güneş’teki ülkü şartları Dünya’da oluşturup inançlı bir füzyon tepkisi oluşturmayı başaramadılar lakin gelecekte bunun muhakkak mümkün olacağı düşünülüyor.

Yapay hayat formları gerçek olabilir

Gelecek ile ilgili en değerli ve ürkütücü varsayımlardan biri de bilim insanlarının mikroskobik sentetik bakterilerden genetik açıdan tekrar tasarlanmış insanlara kadar sıfırdan yeni organizmalar tasarlayıp bunları laboratuvar ortamında yaratabilecekleri tarafında. Aslına bakacak olursak bu mevzudaki çalışmalar şu an bile gerçekleştiriliyor.

İddia edebileceğiniz üzere bu teknolojinin hem olumlu hem de olumsuz yanları bulunuyor. Olumlu yanlarının başında; plastik ya da toksik atıkları tüketerek doğayı temizleyen ya da bedendeki virüs ve hastalıklarla savaşarak ilaç fonksiyonu gören sentetik bakteriler yer alıyor. Lakin sentetik bir bakterinin ne çeşit bir mutasyona uğrayabileceği bilinemeyeceğinden en azından başlangıçta yararlı olan bir bakterinin ilerleyen periyotta tehlike oluşturma ihtimali de bulunuyor.

Geleceğin “akıllı” güçleri: Yapay zeka dayanaklı silahlar

Silah teknolojisinde yapay zeka ve otomasyonun, insanların yerini alacağı kestirim ediliyor. Lockheed Martin’deki uygulamalı araştırma yöneticisi Gil Metzger’e nazaran gelecekte silahlar daha küçük, daha süratli, daha fonksiyonel ve daha az ölümcül olacak. Bu tarif, gelecekte üretilecek silahların daha fazla gaye odaklı, daha az ikincil hasar oluşturan ve daha az zayiatla operasyonların tamamlanmasını sağlayacak “araçlar” olacağı formda yorumlanabilir.

Tekrar Lockheed Martin’den Iain McKinnie’ye nazaran geleceğin lazer silahları olacak atış başına asgarî maliyete sahip olacaklarından lazer silahları, bugünün silahlarından bile daha yaygın silahlar olacak. Ayrıyeten McKinnie’ye nazaran 50 kW’lık bir güç kaynağı ile 50 kW lazer ışını oluşturmanın mümkün olması halinde tabancaların da yerlerini lazer silahlarına bırakabileceğini söz ediyor.

Pilotluk tarih olabilir: Otonom ya da uzaktan denetim edilen uçaklar

Bugün bile uçaklar yarı otonom teknoloji ile hizmet veriyorlar. Lakin gelecekte büsbütün boş bir kokpit ile uçuş gerçekleştirmek mümkün olabilir. Flying Magazine’den Stephen Pope’a nazaran uçakları tam otonom hale getirmek, arabaları tam otonom hale getirmekten daha kolay. Çünkü uçaklar, yeryüzünden havalandıktan sonra neredeyse hiçbir çarpışma tehlikesiyle karşılaşmıyorlar ve tek yapmaları gereken belirlenen rotada gayeye hakikat ilerlemek.

Gelecekte otonom halde hizmet vereceği varsayım edilen tek kesim hava nakliyatı değil. Gelecekte kargoların da büsbütün drone ve eVTOL araçlar ile otonom bir formda teslim edileceği iddia ediliyor.Ayrıca kara nakliyeciliğin da büyük ölçüde otonom araçlar tarafından gerçekleştirileceği varsayım ediliyor. Bir öbür deyişle gelecekte sürücü, pilot, kaptan üzere meslekler tarih olabilir.

Sonuç olarak insanlık, bugün olduğu üzere gelecekte de gezegenimiz üzerinde daha fazla denetime sahip olmak, canlıları ve hatta şahsen insan vücudunu istediği üzere şekillendirmek, daha fazla ve daha kolay irtibat kurmak için çalışacak. Tüm bunları gerçekleştirirken enerji, en büyük sıkıntılardan biri olmaya devam edecek ve bu meseleleri aşmak için yeni tahliller denendiğini göreceğiz. Sizin gelecekte standart haline geleceğini düşündüğünüz bir teknoloji var mı? Fikirlerinizi yorumlar kısmında bizimle ve öbür okurlarımızla paylaşabilirsiniz.