Gerçek Bir Tarihçi Kemal KARPAT
Ciddî tarihçi kimdir sualine verilecek cevapta ilk akla gelenlerden olan Tarihçi Prof. Dr. Kemal Karpat hayatını kaybetti. Rabbimizden rahmetiyle muamelesini dilerim. Tarih alanında önemli çalışmalara imza atan Kemal Karpat Wisconsin hastanesinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybettiği haberini öğrendim ve hemen bu yazıyı kaleme alıyorum.
Hatırlanacağı üzere Cumhurbaşkanlığından da ödül almıştı merhum tarihçimiz. Hayatıyla alakalı olarak hemen her yerde şu bilgileri okuruz:
1924 yılında bugün Romanya sınırları içinde bulunan Dobruca’nın Babadağ kasabasında doğmuştur. Lisans derecesini İstanbul Üniversitesi Hukuk Bölümü’nden 1947’de alan Kemal Karpat, yüksek lisansını Washington Üniversitesi Siyasi Bilimler, doktorasını ise New York Üniversitesi Siyasal ve Sosyal Bilimlerde 1957’de tamamladı. Karpat, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyindeki görevinin ardından Montana State, New York, Princeton, Bilkent, Ortadoğu Teknik, Ankara, Harvard, John Hopkins, Colombia üniversiteleri ve Ecole des Hautes Etudes en Science Sociales gibi eğitim kurumlarında öğretim üyeliği ve yöneticilik yaptı.
Wisconsin Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Bölüm Başkanlığını ve The Turkish Studies Association ile Türk Araştırmaları Kurumunun direktörlüklerini yürüten Karpat, Orta Asya Çalışmaları Derneğinin kurucu başkanlığından sonra Wisconsin Üniversitesi Orta Asya Çalışmaları Programı’nın da koordinatörlüğünü yaptı.
Karpat’ın tarih alanında çok sayıda makale ve kitabı vardır.
TÜRKÇE: Türk Demokrasi Tarihi (1967), Gecekondu Üzerine (1973), Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm (1976), Osmanlı ve Dünya (2000), Osmanlı’da Hoşgörü (Yayına hazırlama, 2000), Ortadoğu’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (2001), Osmanlı Modernleşmesi (2002), Türkiye ve Orta Asya (2003), Osmanlı Nüfusu 1830-1914 (2003), Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (2004), İslâm’ın Siyasallaşması (2004), Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiye’si, Çağdaş Türk Edebiyatında Sosyal Konular, Osmanlı’da Değişim Modernleşme ve Ulusçuluk (2005), Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi [1876-1980] (2005).
İNGİLİZCE: Turkey’s Politics: The Transition to a Multi-Parti System (1959), Political Modernization in Japan and Turkey (1964), Political and Social Thought in the Contemporary Middle East (1968), The Middle East and North Africa (1969), An Inquiry into the Social Foundations of Nationalism in the Ottoman State (1973), Social Change and Politics in Turkey (1973), The Ottoman State and Its Place in World History (Ed. 1974), Turkey’s Foreign Policy in Transition (1975), Ottoman Population 1830-1914 Demographic and Social Characteristics (1985), Central Asian Survey (Ed. 1987), The Turks of Bulgaria: The Social-Political History of a Minority (1990), Central Asian Survey (Ed. 1994), Foreign Policy of Turkey Recent Development (Ed., 1994), Ottoman Past and Today’s Turkey (2000), The Politicization of Islam: Reconstruction and Identitiy State Faith and Community in the Late Ottoman State (2001).
Vasiyeti gereği cenazesi Türkiye’de defnedilecek olan merhumun kitapları ciddi araştırmacıların başucu kaynakları arasında yer almalıdır. Ben özellikle Osmanlı Nüfusu (1914) kitabı başta olmak üzere eserlerinden istifade ediyorum.