İzmirliler’in Yanında Olma Zamanı
Hepimizi derinden üzen İzmir’deki depremle alâkalı haberleri herkes gibi ilgiyle takip ediyorum. Ülkemizin neredeyse her şehri İzmirli kardeşlerinin yanında. Elbette kavlî dua ile işler hallolmuyor. Fiilî dua yani bizzat orada bulunmak ya da ihtiyaçları olanları göndermek gerekiyor. Aksaray’dan da valiliğimizin ve belediyemizin koordinesinde İzmir’e yardımları öğrenince haliyle hemen aklıma tarihte benzer hadiseler geldi. 1928’de meydana gelmiş İzmir Depremi’nden hemen sonra Aksaraylılar yine kardeşlerinin yanında olmuştu.
31 Mart 1928 Cumartesi günü Torbalı’da, saat 02.27’de meydana gelen ve 6.5 büyüklüğünde olan depremde 50 kişi vefat etmişti. Binlerce vatandaşın evsiz kalmasına neden olan deprem, tarih boyunca bölgenin ticaret merkezi olmuş İzmir’i de etkilemişti. Deprem sonrasında Aksaraylılar İzmirli kardeşlerinin yanında yer aldı. Aksaray Vilayet Gazetesi’nde afetzedelere yardımcı olan duyarlı vatandaşlarımızın isimleri yayınlanmıştır.
“Güzel ve şirin İzmir’imiz işgal, istila ve büyük yangın acılarını unuturken tabiatın kahrına ve felaketine uğradı. On dört milyon Türk’ün yekpare bir vücut gibi bu felaketten müessir oldu. Büyük milletimiz bu felaket karşısında derhal faaliyete geçti. Pek kısa bir müddet zarfında İzmir’imizin ve İzmirli kardeşlerimizin yaralarını saracağımız gayet tabidir. Türk’ün azmi her şeyde olduğu gibi felaket ve musibete galip gelecektir. Aziz İzmirli kardeşlerimize geçmiş derken vilayetimiz aziz halkının gösterdiği derin teessür, tahsis ve alakayı da iftiharla kayd ve zikre şayan buluruz”.
Tablo: İzmir depremzedelerine Aksaray’dan yardımda bulunanlar
lira | kuruş | |
Vali Yusuf Bey | 5 | |
Vali Yusuf Bey refikaları hanımefendi | 5 | |
Eczacı Vasıf Bey | 5 | |
Eczacı Vasıf Bey refikaları ve yavruları namına | 15 | |
Tüccar Aksekili Mehmet Emin Efendi | 5 | |
Tüccar Hacı Ahmet Efendi-zâde Avni Bey | 20 | |
Tahsil memuru İbrahim Efendi | 25 | |
Muallim Faruk Bey | 10 | |
Terzi-zâde Şinasi Bey | 10 | |
Osman Bey-zâde Tahir Bey ve şürekâsı namına | 40 | |
Tüccar Ali Ulvi Bey | 5 | |
Perek-zâde Muhiddin Efendi | 20 | |
Sandık emini Tahsin Bey | 15 | |
Hazine vekili Tevfik Bey | 10 | |
Hacı Şeyh Ağa-zâde Şükrü Efendi | 10 | |
Belediye sandık emini Yakup Bey | 15 | |
Sabık sermühendis Galip Bey refikası Cemile Hanım | 5 | |
Muhasebe-yi Hususiye Başkâtibi Tahsin Bey | 5 | |
Muallim Mehmet Emin Bey | 5 | |
İstanbullu Ali usta | 10 | |
Tekeli-zâde Yakup Efendi | 10 | |
Mihran Kazancıyan Efendi | 15 | |
Muhasebe Kâtibi Murtaza Bey | 10 | |
Tekeli-zâdeler şeriki Cebra? Efendi | 15 | |
Kütüphane memuru Ramazan Bey | 5 | |
Maliye tahsildarları namına | 30 | |
İsmini söylemeyen hamiyetli bir zat | 2 | |
Nafia makinisti Tahir Efendi | 5 | |
Nafia makinisti Tahir Efendi aile-yi muhteremesi namına | 5 | |
Tüccardan Atıf Bey | 20 | |
Tüccardan Atıf Bey kerimesi hanım | 5 | |
Polis dairesi | 20 | |
Jandarma dairesi namına | 30 | |
Aksaray askerlik şubesi efradı namına | 10 | |
Jandarma kâtibi Ziya Bey | 5 | |
Jandarma mülazımı mülhak? Şahap Bey | 5 | |
Perek-zâde Mehmet Bey | 30 | |
Bakkal Hanifi Efendi | 10 | |
Ali Molla-zâde Şaban Efendi | 5 | |
Evliya-zâde Mustafa Efendi | 5 | |
Bağdısar? Maraşlıyan Efendi | 20 | |
Salih Bey-zâde Avni Bey | 15 | |
Jandarma mülazımı Rıza Bey refikası muhteremeleri hanım | 2 | 50 |
Tüccardan Aram Efendi | 10 | |
Ekmekçi Zülfikar usta | 5 | |
Aşçı Nevşehirli Mehmet Efendi | 5 | |
Merkez tapu memuru Muhiddin Bey | 5 | |
Kasap Şammas Efendi | 5 | |
Cumhuriyet Mektebi talebesinden Faruk Efendi | 1 | |
Jandarma mülazımı Celal Bey oğlu namına | 1 | |
Kadı-zâde Said Efendi | 5 | |
Sıhhiye memuru Osman Efendi | 1 | |
Malul gazilerden İsmail Efendi | 1 | |
Tahsil memuru İbrahim Bey mahdumu talebeden Mehmet | 1 | |
Muhabe-yi Hus. Kitabesinden Said Ef. Mahdumu Selahaddin | 2 | |
Aksaray sporcuları namına muallim Sadık Bey delaletiyle | 10 | |
Sultanhanlı Mahmut Ağa | 5 | |
Polis Naci Efendi kerimesi hanım namına | 50 | |
Aydın-zâde Galip Efendi | 10 | |
Telgraf çavuşu Şaban Efendi | 1 | |
Tüccardan Ohannes yevdakiyan? Ef. Ve mahdumu namına | 25 | |
Muallim Cevdet Bey | 5 | |
Muallim Ramiz Bey | 5 | |
Mirasalih? Efendi mahdumu namına | 2 | |
Muallim Hamdi Bey | 5 | |
Hanlı oğlu şoför Hasan Efendi | 2 | |
Tüccardan Kayserili Hacı Mahmut Ef. Mahdumu Mehmet Ef. | 5 | |
Kasap Hıfzı Efendi | 5 | |
Elektrik memuru Mustafa Efendi | 5 | |
Muh. Hus. Kitabesinden Salih Bey-zâde Said Ef. Mahdumu Selahattin Efendi ikinci defa | 3 | |
Tahsil memuru İbrahim efendinin altı aylık yavrusu namına | 1 | |
Muallim Şaban Bey | 15 | |
Muhasebe-yi Hususiye Müdürü Tevfik Bey | 10 | |
Jandarma mülazımı Şaban Bey kerimesi namına | 50 | |
Arapsun Jandarma efradından Seyyid Mehmet Efendi | 1 | |
Dabanlı-zâde mahdumu Hakiki Efendi | 10 | |
Alaca başmuallimi Hüseyin Hüsnü Bey | 5 | |
Gelveri jandarma efradı namına mülazım Celal Bey’den | 5 | |
Abbas-zâde Abdülkadir Efendi | 10 | |
Tüccar İsa-zâdeler şeriki Süleyman Efendi | 5 | |
Tahsil m. İbrahim Ef. Mahdumu Selahaddin namına 4. defa olarak | 5 | |
Tahsil memuru İbrahim Efendi 2. defa olarak | 5 | |
Orta Mektep talebesinden Abbas-zâde Şükrü Bey | 5 | |
Borlu Mehmet Efendi mahdumu Bekir Efendi | 10 | |
Elektrik memuru Mustafa Bey mini mini Türkan’ı namına | 1 | |
Şoför Silleli Mustafa Efendi | 5 | |
Muh. Hus. Kitabesinden Salih Bey-zâde Said Ef. Mahdumu talebeden Selahaddin Efendi 3. Defa | 10 | |
Belediye tabibi Mustafa Bey | 15 | |
Şekerci Mustafa Ef. Şeriki Amaratlı Seyid Ali Efendi | 10 | |
Tüccardan Hacı Kâni-zâde Şaban Efendi | 10 | |
Eşmekayalı İbrahim oğlu Ahmet Bey | 10 | |
Esnaftan Rumelili İdris Efendi | 5 | |
Helvacı Hüseyin Efendi | 5 | |
İcra memuru Tahsin Bey | 1 | |
Mahkeme başkâtibi Ali Naci Bey | 1 | |
Arapsun Jandarma efradından Seyyid Mehmed Efendi 2. Defa | 1 | |
İzmir Türk sahnesi müdürü Serya Bey kerimesi mini mini aktris hanım tarafından, topladığı para sayı kâmilen | 1 | |
Nevşehirli aşçı Ahmet usta | 5 | |
Helvacı Bekir Efendi | 5 |
Bir hafta sonraki gazetede “Felaketzedelere yardım” başlığı altında İzmir felaketzedeleri için Hilal-i Ahmer vasıtasıyla yardım edenlerin isim listesi vardır.
İzmir depremzedelerine Aksaray’dan yardımda bulunanlar | lira | kuruş |
Yapılcanlı Haydar Bey | 10 | |
Fatin-zâde Ali Ağa | 50 | |
Trabzonlu-zâde Süleyman Efendi | 1 | |
Borlu Ahmet Efendi | 20 | |
Fetvacı-zâde Süleyman Efendi | 50 | |
Abbas-zâde Mustafa Efendi | 1 | |
Nevşehirli Süleyman Ağa | 50 | |
Bakkal Ziya Efendi | 1 | |
Batmazyan Dikran Efendi | 2 | 50 |
Tüccardan Molla Hasan Efendi | 1 | |
Şeyh Mehmet Efendi-zade Ahmet Efendi | 5 | |
Kunduracı Yusuf Usta | 1 | |
Terzi Halaçyan Efendi | 1 | |
Ateş-zâde Sadi Efendi | 3 | |
Mütekaid Yüzbaşı Cemal Bey | 1 | |
Nevşehirli Durmuş Efendi ve şerikleri | 10 | |
Sarraf Yusuf Efendi | 1 | |
Nevşehirli Hacı Efendi | 1 | |
Nevşehirli Bekir Efendi | 1 | |
Kunduracı Âsaf Usta | 1 | |
Kara Şeyh-zade Fevzi Efendi | 1 | |
Mehmet Efendi-zade Hıfzı Efendi | 1 | |
Tüccardan Sadık Efendi | 1 | |
Kayserili-zade Mehmet Efendi | 50 | |
Terzi Hacı Serkes Efendi | 1 |
İzmir depremzedelerine ilkokul çocukları da yardımcı olmuşlardır. 1928 Mayıs’ındaki bir haberde “Asil Yavrularımızın Hamiyeti” başlığı altında şu ifadeler yer almaktadır: “Sınıflarında muallimlerinden İzmir zelzelesi felaketine muttali’ olan Cumhuriyet Mektebi talebeleri ceplerinde mevcut paralarını ve parası olmayan da velilerinden aldıkları tamamen muallimlerine vermek suretiyle yüksek ve müstesna hamiyetlerini izhar etmişlerdir. Koçhisar merkez mektebi talebesi de kendi aralarında topladıkları 1315 kuruş ve Kulu Köyü Mektebi muallim ve talebeleri 2300 kuruşu doğrudan doğruda İzmir Hilal-i Ahmer Merkezi’ne göndermişlerdir. Kalpleri hamiyet ve asaletle çarpan aziz yavrularımızın bu alaka ve yardımları şayan-ı şükran ve iftihardır”.
Aynı sayıdan İzmir felaketzedeleri için “mert ve asil yavrularımız” diyerek övülen öğrencilerin 3741 kuruş yardım için para topladığını ve bu miktarın Maarif Müdürü Hakkı Bey tarafından teslim edildiğini öğreniyoruz.
Önemli bir yazı. Teşekkürler.