Kemal Karpat ve Aksaray

20 Şubat 2019’da vefat eden ünlü tarihçimiz Prof. Dr. Kemal Haşim Karpat hakkında 21 Şubat’ta kaleme aldığım yazıdan sonra belediyemizin eski başkanlarından ve milletvekillerimizden Sayın Osman Ertuğrul aradı. Merhum tarihçimiz Prof. Dr. Kemal Karpat’ın Aksaray’la bağlantısı olduğunu hatta kendilerinin de akraba olduğunu söyledi.

Çalışkanlığı, yazdığı başucu kaynak eserleriyle bilinen tarihçimiz Prof. Dr. Kemal Karpat’ın yaşam öyküsünü içeren “Dağı Delen Irmak” isimli kitabı okumamıştım. Merhum Prof. Dr. Halil İnalcık Hocanın hayatının anlatıldığı kitap evimde, kitaplığımda varken itiraf etmeliyim ki mezkûr kitabı almayı, okumayı ihmal etmişim. Milletvekilimiz Sayın Ertuğrul’un telefonundan sonra ihmal ettiğim hususu ikmal etmek şart oldu haliyle. Bu kitapta yani “Dağı Delen Irmak” isimli eserin 41. Sayfasında Karpat, Aksaray’a gelişini/ziyaretini anlatır. Aksaray’da (Sağlık Köyü’nde) en sevdiği isimlerden olan Nuri Ağa’nın oğlu Ahmet’i görmek ister ama geldiğinde öğrenir ki Ahmet vefat etmiştir. Karpat aynen şöyle yazmaktadır:

“Sağlık Köyü’ne gittim. Orada iskân edildiğini duymuştum. Ahmet’in öldüğünü öğrendim. Çok çalışkan, güçlü bir çocuktu. Dereye gitmiş ot biçmek için, su rahat aksın diye otu biçecek. Zatürre olmuş, ölüp gitmiş; acı işte. Orada bazı köylülerimi gördüm. Akrabam olan Fehim’in karısı ölmüş ve oradan yerli bir hanımla evlenmiş, ondan a bir çocuğu olmuş. Birisi Orta Anadolu şivesiyle diğeri Rumeli şivesiyle konuşarak bana “Hoş geldin” dediler. Rumeliye nazaran çok daha başka adetler var tabii. Diğer bir akrabam küçük bir kahve açmış, yeni bir hayat…”

Merhum Karpat’ın çalışkanlığının herkese örnek olması gerekir. Kitaplarını okuyanlar onun iğneyle kuyu kazmak deyimini yeniden hatırlar. Mekânı cennet olsun.

***

Cuma sabahından pazartesi akşamına kadar Ankara’da idim. Arşivlerde araştırmalar yaptım. Aksaray’a dönmeden birkaç saat öncesinde ise Fazilet Berksoy’u Çankaya’daki evlerinde ziyaret ettim. Ümran ve Peyman ablalarla birlikte 17 yaşındayken Aksaray’dan ayrılan ama şehrini hiç unutmayan Nermin Hanım da vardı evde. Bu ziyareti de yarın yazacağım.