Kök hücre tedavilerine dikkat

TOD, bilhassa ‘Sarı nokta hastalığı’ yahut ‘tavuk karası’ olarak bilinen retinal hastalıklarda bahsin gündeme geldiğini fakat formüllerin hala araştırma etabında bulunduğunu vurguladı. Dernek idaresi, Sıhhat Bakanlığı onaylı olmayan tedavilerin tehlikeli olabileceğine dikkat çekti.

Şimdiki tedavi tekniklerinden fayda göremeyen ve kalıcı görme kaybına yani körlüğe neden olabilen çeşitli retina hastalıkları kelam konusu. Tedavi edilemeyen retina hastalıklarının başında ekseriyetle 50 yaşından sonra ortaya çıkan ve sarı nokta hastalığı olarak bilinen ‘kuru tip yaşa bağlı makula dejenerasyonu’ geliyor. Ayrıyeten kalıtsal olarak görülen makula hastalıklarının da günümüzde aktif tedavisi yok. En sık görülenler ise tavuk karası ya da gece körlüğü olarak bilinen retinitis pigmentoza ve Stargardt hastalığı. Best hastalığı, Leber konjenital amarozis de tedavisi olmayan kalıtsal retina hastalıklar ortasında yer alıyor. 

Erken evre aşamasında 

Türk göz doktorlarını temsil eden Türk Oftalmoloji Derneği’nin Merkez İdare Heyeti (TOD MYK), bu hastalıkların tedavisi için deneysel ve erken evre klinik çalışma kademesinde olan araştırmaların bulunduğunu ve kök hücre tedavisinin, aktifliği araştırılan yeni sistemlerden biri olduğunu paylaştı. 

TOD, “Kök hücre tedavisi ile ilgili araştırmalarda yüz güldürücü sonuçlar alınmış olsa da çalışmalar şimdi tamamlanmamıştır. Bu nedenle günümüzde retina hastalıklarında kök hücre tedavisi rutin klinik uygulamalar ortasında değildir” ihtarında bulundu. 

Türk Oftalmoloji Derneği, kamuoyuna yönelik bilgilendirmesini şöyle sürdürdü:  

Onaylı olmayan tedaviler tehlikeli olabilir 

Uygulanan tedavilerin T.C. Sıhhat Bakanlığı ve Etik Heyet onaylı olması gereklidir.  Şu ana kadar ülkemizde ve dünyada sıhhat otoriteleri onaylı kimi öncü kök hücre araştırmaları vardır. Fakat Sıhhat Bakanlığı onaylı olmayan tedaviler, etkisiz hatta tehlikeli olabilir. Tıbbi literatürde onaysız kök hücre tedavileri ile görme yetisini büyük ölçüde kaybetmiş olgular yayınlanmıştır.

Umut verici açıklamalara dikkat 

Ülkemizde kök hücre tedavileri, Sıhhat Bakanlığı “Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) Düzgün Klinik Uygulamaları Kılavuzu” rehberliğinde uygulanabilecek klinik araştırmalardır. Kök hücre tedavileri ile ilgili mevzuat Sıhhat Bakanlığı 2018/10 tarih ve 54567092 sayılı genelgesi ile düzenlenmiştir. Kelam konusu genelgeye nazaran televizyon, gazete ve toplumsal medya üzere irtibat araçları aracılığı ile sıhhat kuruluşlarının reklam emeli ve umut verici açıklamalarda bulunması yasaklanmıştır. Gelecekte hangi hastalara nasıl kök hücre tedavisinin yapılacağı “İyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu” rehberliğinde yapılacak nitelikli klinik araştırmalar ile belirlenecektir.  

Kök hücre nedir?

Kök hücre, tam olarak olgunlaşmamış karmaşık yapısı olan öncül bir hücredir. Bu hücre, bedendeki öteki hücrelere dönüşebilme yeteneğine sahip. Uygulandıkları alanda çoğalabilir, öteki çeşit hücrelere dönüşebilir, kendilerini yenileyebilir yahut kendi hücre topluluklarının devamlılığını sağlayabilirler. Ayrıyeten bedendeki bir zedelenmeyi takiben bu dokuyu onarabilme potansiyeline de sahipler. Bu potansiyelleri nedeniyle retinadaki hasarlı hücrelerin yerini alabilecekleri ya da onarabilecekleri düşünülüyor. 

Hibya Haber Ajansı