Dolar 32,3696
Euro 34,9488
Altın 2.325,48
BİST 9.094,68
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Aksaray 24°C
Açık
Aksaray
24°C
Açık
Cts 26°C
Paz 24°C
Pts 26°C
Sal 25°C

Konyalı’nın Eserinden Sonra Aksaray Tarihi

Tarihçi - Araştırmacı
2 Kasım 2017 16:39

1974’ten günümüze Aksaray tarihiyle alakalı en çok istifade edilen şüphesiz ki İbrahim Hakkı Konyalı’nın eseridir. Üç ciltlik eser toplamda 3311 sayfadır. Önsözdeki ifadeye göre Konyalı bu eserini 24 yılda tamamlamış. Yani Aksaray’la ilgili ilk notlarını 1950’de almaya başlamış. Belediye başkanı Dalkılıç döneminde (1963-73) Konyalı ile şehir tarihi üzerine bir antlaşma yapılmış. Basım işi hayli ilerlemişken 9 Aralık 1973’te yapılan seçimi Taki Tatlıpınar kazandıktan sonra kitap 1974’te okurlarla buluşmuştur.

Eserin en büyük özelliği yazma eserler başta olmak üzere birinci elden kaynaklara başvurmasının yanında bugün belki de ulaşamayacağımız bazı kaynaklardan-belgelerden-kitabelerden istifade edilmesidir. Daha yakın dönemde bile bazı kitabeler yok oldu. Daha doğrusu yok edildi. (Alttaki kitabe de bunlardan birisi)

Konyalı’nın ulaştığı belgelerin çoğuna hatta daha fazlasına da ulaşıldı. Yaptığı hatalar düzeltildi. Eksikleri giderildi ama merhumun okuduğu, kitabına aldığı kitabelerin, mezar taşlarının ve de belgelerin birçoğu artık yok. 1974’teki baskı tekniği ve kullanılan kağıttaki fotoğraf görüntüsü de “çamur” diye ifade edildiğinden yani görüntü net olmadığından araştırmacıların işi hayli zorlaşıyor. O dönem imkanlar, teknik bugünle mukayese edilince elbette sağlıklı bir netice elde edemeyiz. Mesele Konyalı’nın eserinden sonra ne yapıldığıdır. Mezkur eserin boşluğunu dolduran, demediğini diyen ve de yanlışları düzelten birkaç eser var. Bu yazımda bunlardan bahsetmek istiyorum. Malumunuzdur ki, akademik çalışmaların en kapsamlısı ve de ciddisi istisnalar hariç doktora tezleridir. Aksaray üzerine yapılan sağlam tezler az da olsa var. Akla ilk gelen Doğan Yörük hocamızın “16. Yüzyılda Aksaray Sancağı” isimli çalışmasıdır. Nevzat Topal hocamızın “Anadolu Selçukluları Devrinde Aksaray” tezi de 12 ve 13. Yüzyıllardaki Aksaray için önemli bir çalışmadır. Doktora çalışmaları arasında Zekai Erdal hocamızın “Aksaray’da Türk Devri Mimarisi” çalışması ise Konyalı’nın eksiklerini gidermesinin yanında 1960’lardan 2010’lara şehrin tarihî eserlerinin serencamını anlamak bakımından başucu kaynaktır. Eşref Temel hocamızın “Hurufât defterleri’ne göre Aksaray kenti klasik eğitim kurumları (XVIII.-XIX. yüzyıllar arası)” eseri de önemli bir boşluk doldurmaktadır.

Yakın dönemde birkaç eser daha Konyalı’nın eserinden sonra muhakkak müracaat edilecek kaynaklar arasına girdi. Bunları şöyle sıralayabiliriz.

Orhan Özdil, Mustafa Fırat Gül ve E.Y. Azap: “Aksaray’ın tek şer’iyye sicili -tespit edilebilmiş- (IV. Murad Dönemi”; Necmettin Aygün: “Aksaray Nüfus Defterleri (1830-1845)”; Zekai Erdal, Mustafa Fırat Gül: “Aksaray Dağarcığı” ki, bu eser Konyalı’nın eserine göre tek defter sanılıyordu. Ama 2009’daki keşfimizden ve şahsım tarafından yazılan gazetedeki makaleye göre tek değil 3 defterdir. Allah izin verirse 2. Cildini de Zekai Erdal Bey’le yakında yayınlayacağız.

*Yazıda bilmeden yanlışım, unuttuğum, gözden kaçırdığım eser ya da müellif varsa lütfen e-mail adresime (mustafafiratgul@gmail.com) bildiriniz.

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.