ISO 9001 Kalite ve ISO 45001 İSG Yönetim Sistemlerinin Ortak Noktaları

İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini belirlerken ve uygun bir çalışma ortamı sağlanarak, iş sağlığı ve güvenliğinin nasıl ele alınması gerektiğini bu makalede yazmak istedik. Bu konu hakkında https://www.quality.org/knowledge/managing-health-and-safety-part-quality-management-system bağlantısındaki İngilizce makale okunabilir.

ISO 9001:2015 kalite yönetim sistemleri özel olarak iş güvenliğinden bahsetmez fakat her ne kadar standard içerisinde geçmiyor olsa da kuruluş olarak uymak için ilgili tarafların güvenlik gereksinimlerini karşılamalı, tehlike planlarını yapmalı ve riskleri azaltmak için aksiyonlar oluşturmalıyız. Ancak bu şartlar altında güvenli bir çalışma ortamı sağlamak mümkün olabilir.

Kalite yönetim sisteminde dolaylı güvenlik konuları şu standard maddelerinde ele alınmalıdır;

4.2: İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini anlamak.

3.2.3, ilgili tarafları, müşterileri, kuruluştaki insanları, tedarikçileri, düzenleyicileri ve toplumu içeren veya bir faaliyetten etkilenebilecek veya bundan etkilenebilecek bir kişi veya kuruluş olarak tanımlar.

5.2.1: Kalite politikasını oluşturun ve uygulanabilir gereksinimleri karşılamak için liderlik taahhüdü oluşturun.

6.1: Riskleri ve fırsatları ele almaya yönelik eylemler. İstenmeyen etkileri önlemek veya azaltmak için ele alınması gereken riskleri ve fırsatları belirleyin ve iyileştirmeyi sağlayın.

7.1.4: Süreçlerin işleyişi için ortam. Uygun bir sosyal, psikolojik ve fiziksel ortam sağlayın.

Bir kuruluşun kalitesi sürekli başarıya ulaşmak için rehberlik, çalışma ortamı hakkında daha fazla bilgi sağlamalı ve şu hedefi içermelidir: “Kuruluş, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve rehberliğine uygun şekilde dikkat etmelidir.

Sağlık ve güvenlik kuralları ve rehberliği

Her kuruluş sektörü ve kendi yapısal duruşu ile alakalı iş güvenliği şartlarını belirlemeli ve bunlara uymalıdır. İlgili tarafların gereksinimleri ve ISO 9001:2015 kalite yönetim sisteminde atıfta bulunulan geçerli gereksinimler, kuruluşların uyması gereken iş güvenliği gerekliliklerini içermektedir.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerini karşılamak için gerekliliklerden bazıları aşağıda listelenmiştir.

(1) Güvenli bir çalışma ortamı ve güvenli çalışma sistemleri sağlamak, risk değerlendirmeleri yapmak,

(2) 1999 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği uyarınca tehlikeleri ortadan kaldırmak ve riski azaltmak için harekete geçmek;

(3) Ziyaretçiler ve yükleniciler için riskler, komşular için riskler dahil olmak üzere işten etkilenebilecek kişilerin sağlık ve güvenliğini göz önünde bulunduran risk değerlendirmeleri ve yangın riski değerlendirmelerini gerçekleştirin.

(4) Çevre izinleri yasal şartlar doğrultusunda ticari faaliyetler, önemli bir kirlilik riski taşıyorsa yasal izin belgelerini alın ve çevresel etki değerlendirmeleri yapın.

(5) 2001/95/EC sayılı Avrupa Birliği (kısaca AB) “Genel Ürün Güvenliği Yönergesi” ve belirli ürünlerle ilgili diğer yönergeler, örneğin Makine 2006/42/EC veya “Tıbbi Cihazlar 2007” uyarınca kullanımı güvenli ve güvenli bir şekilde atık yönetimini imkan sağlayan ürünler sağlayın.

Ülkemizdeki iş sağlığı ve güvenliği yasası;

(A) İşyerinde kişilerin sağlık güvenliğini ve refahını sağlamak;

(B) İşyerinde çalışan kişiler dışındaki kişileri, işteki kişilerin faaliyetlerinden kaynaklanan veya bunlarla bağlantılı olarak ortaya çıkan sağlık veya güvenlik risklerine karşı korumak;

(C) Patlayıcıların ve diğer yüksek derecede yanıcı veya tehlikeli maddelerin muhafazasını veya kullanımını kontrol etmek;

(D) Zararlı veya rahatsız edici maddelerin atmosfere emisyonlarını kontrol etmek.

En üst düzey sağlık ve güvenlik gereksinimleri olarak kabul edilen altı düzenleme grubu vardır:

*İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetimi Yönetmeliği,

*Manuel Taşıma Operasyonları Düzenlemeleri,

*Görüntüleme Ekipmanları yönetmelikleri,

*İşyeri (Sağlık, Güvenlik ve Refah) Yönetmelikleri,

*İş Ekipmanı Düzenlemelerinin sağlanması ve kullanımı,

*Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) ile ilgili yönetmelikler AB direktiflerine uygundur.

Bunlar, kuruluşların bilmesi gereken tek düzenlemeler değildir. İş yerinde ilk yardım, kazaların bildirilmesi, çalışanlara danışma, kaldırma operasyonları ve kaldırma ekipmanı ile ilgili düzenlemeler de dahil olmak üzere, dikkate alınması gereken daha pek çok şey vardır. Her işveren, yasayı uygulamak için ne yapmaları gerektiğini belirlemek için işleriyle ilgili tüm düzenlemeleri gözden geçirmelidir.

Faydalı bir şekilde, işyerinde riskin azaltılmasına ilişkin düzenlemelerin ve rehberliğin bir özetini sağlayan Sağlık ve Güvenlik Araç bildirgesini yayınlar. Belge, küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) yöneliktir, ancak yeni başlayan veya sağlık ve güvenlik düzenlemelerini gözden geçiren tüm işletmelerle ilgilidir.

Güvenlik politikasını, sosyal yardım tesislerinin sağlanmasını, ilk yardımı, risk değerlendirmelerini, yangın riski değerlendirmelerini, personele danışmayı ve en yaygın iş faaliyetleri için özel gereksinimleri kapsar. Ayrıca, daha ayrıntılı bilgi veren yönetmeliklere, onaylanmış uygulama esaslarına ve kılavuz belgelere referanslar sağlar.

Sağlık ve güvenlikle ilgili konularda çalışanlarla istişare yasal bir gerekliliktir. AB’de 2002/14/EC Yönergesine bakın. Danışma doğrudan işçilerle veya onların temsilcileri aracılığıyla olabilir (eğer bir sendika varsa, güvenlik temsilcilerinin seçimini düzenleme hakları vardır).

Görevlerini anlamalarını ve işyerleriyle ilgili güvenlik konularının farkında olmalarını sağlamak için güvenlik temsilcilerine eğitim sağlamak iyi bir uygulamadır.

İşçiler sağlık ve güvenlik düzenlemelerine dahil olurlarsa, sorunları bildirmeleri ve iyileştirme için önerilerde bulunmaları daha olasıdır. Sağlık ve Güvenlik Araç Kutusu, güvenlik temsilcileri için faydalı bir kaynaktır.

İş güvenliği düzenlemeleri, her kuruluşun bir güvenlik politikası ve risk değerlendirmeleri hazırlamasını ve sürdürülebilir olmasını ve güvenli bir işyeri sağlamalarını sağlamak için birçok düzenlemeye uymasını gerektirir. Kurallara uygunluğu doğrulamak için rastgele denetimler yürütür. Sigorta şirketleri ayrıca elektrik sisteminin ve kaldırma ekipmanlarının düzenli olarak denetlenmesi konusunda ısrar edilebilir.

Bazı kuruluşlar, aşağıdakileri doğrulamak için sağlık ve güvenlik yönetim sistemlerini üçüncü bir arty tarafından (tanınmış bir standarda göre) gözden geçirip onaylatmayı tercih eder:

*Geçerli yasal gerekliliklere uygunluk

*Yaralanma ve sağlığın bozulmasını önleme taahhüdü

*Emniyet yönetimini ve emniyet performansını sürekli iyileştirmek.

Sağlık ve güvenlik yönetim sistemlerinin değerlendirilmesi için bir standart olan OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği, BSI ve diğer belgelendirme kuruluşları tarafından geliştirilmiştir. 2018 yılında revize edilmiş (ISO 9001 ile uyumlu olacak şekilde), Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından benimsenmiş ve ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği olarak yayınlanmıştır.

ISO 45001:2018 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi https://www.adlbelge.com belgelendirme web sitesinde de paylaşıldığı üzere bir kuruluşun şunları yapmasını gerektirir:

(A) İSG Politikasının hazırlanması ve duyurulması,

(B) Tehlike analizlerinin gerçekleştirilmesi ve aksiyonların planlanması,

(C) İlgili tarafların yasal şartlarını ve ihtiyaçlarının tayin edilmesi,

(D) Riski azaltmak için aksiyonlar (DİF) planlanması,

(E) Sürekli iyileştirme ve değişim için hedeflerin belirlenmesi,

(F) ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurarken, ulusal yasaların uluslararası standartlardan önce geldiğinin farkında olmak değerlidir.

Örnek Bir İş Güvenliği Politikası

ISO 45001:2018 madde 5.2’de tanımlanan güvenlik politikası bazı ek gereksinimleri içerir: iş sağlığı ve güvenliği (İSG) hedeflerini belirlemek için bir çerçeve sağlamak; tehlikeleri ortadan kaldırma ve riskleri azaltma taahhüdünü içerir ve İSG yönetim sistemini sürekli iyileştirmek ve işçilere danışma taahhüdü.

Ana hedeflerimiz doğrultusundaki rekabet üstünlüğünü sağlamak ve stratejik hedeflerine ulaşmak için yaptığı çalışmalarda, çalışanlarını en önemli değeri olarak görür. Kuruluşumuz “İSG Politikası ve İSG Prosedürü” doğrultusunda çalışmayı prensip edinir.

Sağlıklı ve Güvenli bir iş ortamı oluşturmak için;

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili gelişmeleri izlemeyi, mevcut yasal mevzuat hükümlerine uymayı, sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeyi,

Yaralanmaların, meslek hastalıklarının önlenmesi ve tehlikeleri ortadan kaldırmak için, faaliyetleri, amacı, büyüklüğü, bağlamı ve riskleri ile bağlantılı olarak iş sağlığı ve güvenliği risklerini belirlemeyi, analiz etmeyi, tedbirleri almayı, fırsatları ve önleyici yaklaşımları geliştirmeyi,

Çalışanların ve fabrika sahasında iş, staj veya ziyaret amaçlı bulunan herkesin bireysel ya da kurumsal sorumluluklarının farkında olması için gerekli eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini yapmayı,

Çalışanların ve çalışan temsilcilerinin danışma ve katılımı için ortam sağlamayı ve İSG kültürünün oluşturulması için gerekli çalışmaları yapmayı,

Faaliyetlerini, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi gereklerine uygun olarak sürdürmeyi, İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemini ve performansını sürekli iyileştirmek için en iyi teknolojileri kullanarak hedefler ve yönetim programları oluşturmayı, sonuçları izlemeyi taahhüt eder.