Covid kaynaklı koku ve tat kaybına karşı 5 önemli uyarı

Koronavirüsü ağır geçiren hastaların kıymetli bir kısmında nefes darlığı, teneffüs meşakkati, öksürük ve ateş üzere şikayetler görülüyor. Ancak dünyada bedellendirilen farklı hadise datalarına nazaran; hastalığa yakalananların üçte ikisinde koku ve tat alma sorunları ortaya çıkıyor. Genel olarak koku ve tat sorunları bayanlarda erkeklerden daha sık görülüyor. Birtakım hastalarda ise koku ve tat sorunları Covid-19 hastalığının tek şikayeti olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak, Covid-19’da görülen tat ve koku alma sorunları hakkında bilgi verdi. 

%75 oranında görülüyor

Koku alma sorunları genelde üst teneffüs yolları enfeksiyonlarında sık görülen şikayetlerden biridir.Doğal olarak burun tıkanıklığı oluşması sonucunda hastaların koku almaları da azalmaktadır. Fakat Covid-19 hastalığında görülen koku alma sorunu oranları, influenza enfeksiyonlarında görülenlere nazaran yaklaşık 3-4 kat daha fazla olmaktadır. Ancak Covid-19 nedeniyle koku alma rahatsızlığının görülme oranları yapılan birinci çalışmalarda %33,9 iken son yapılan çalışmalarda %75’e kadar yükselmiştir.

Aylar boyunca da devam edebiliyor

Koku alma bozuklukları; Covid-19 hastalığının birinci görülen, ani başlayan ve en besbelli şikayetidir. Koku alma sorunları ortalama hastalığın 4. gününde başlar, yaklaşık 9 gün devam eder ve genelde en geç 1 ay içinde düzelir. Koku ve tat sorunları aylar boyunca çok daha uzun müddetler devam edebilir. Bu durum, şikayetlerin uzun sürdüğü olaylarda daha önemli beyin ve beyin sapı tutulumlarının olduğuna işaret edebilir. Ayrıca koku ve tat sorunlarının müddeti hastalığın seyri ile direkt bağlantılı olabilir. Hatta uzun süren koku ve tat sorunlarının varlığı hastalığın takibi için değerli bir belirleyici bir faktör haline gelebilecektir.

Virüs beynin içine yayılarak koku ve tat alma duyularını etkiliyor

Koku ve tat alma bozukluklarının ortaya çıkmasındaki düzenekler şimdi tam olarak aydınlatılabilmiş değildir. Yapılan çalışmalarda, Covid-19 hastalığına neden olan virüsün daha yüksek oranda burun ve boğaz bölgesine tutunma yatkınlığı olduğu gösterilmiştir. Anatomik olarak koku alma sonu, beynin bir uzantısı olarak görülebilir. Burun ve beyin ortasındaki çok ince ve delikli bir kemik yapıdan geçerek burnun içine yayılmaktadır. Bu özelliği nedeniyle SARS-CoV-2 virüsü, üst teneffüs yoluna ulaştığında koku alma hududuna tutunarak direkt olarak beyin içine yayılabilmektedir. 

Koku alma bozukluğu beraberinde tat duyusu kaybını da getiriyor

Tat duyusu koku duyusuyla çok yakından ilgilidir. Genelde koku alma bozukluğu olan hastaların büyük kısmında tat alma duyusunda da azalma görülür. Yapay zeka teknolojilerinin kullanılmasıyla yapılan çalışmalarda Covid-19 hastalarındaki koku ve tat sorunu görülme oranı, hasta olmayan şahıslara nazaran yaklaşık 30 kat daha fazladır. Hastalığın ileri periyotlarında başka nörolojik belirtiler dışında koku ve tat sorunlarının oluşması kelam bahsidir. Virüsün beyinde oluşturduğu hasar en önemli iki formda görülür. Birincisi ağır pnömoni ve hipoksiye bağlı beyin hasarı, ikincisi ise küçük damarlarda pıhtılaşmadır. Bu tip beyin tutulumlarında koku ve tat alma dışında komaya varan çok daha önemli nörolojik sıkıntılar oluşmaktadır. Covid-19 hastalarındaki koku ve tat sorunlarının genetik yatkınlıkla ilgili olabileceği de düşünülmektedir.

Özel testler ile koku ve tat kaybı tespit ediliyor

Hastalardaki koku sorunlarının araştırılması çalışmaların birçoklarında anket yahut hastalarla görüşerek, hastaya şahsen sorularak yapılmaktadır. Çok az sayıdaki koku sorunu çalışması daha objektif olan “koku alma testleri” ile yapılmıştır. Koku alma testleriyle yapıldığında saptanan koku sorunları, yalnızca hastaya koku şikayetinin sorulmasıyla saptananlara nazaran çok daha fazladır. Yani hastaların bir kısmı koku sorunu olduğunun farkında dahi olmamaktadır. Koku testleri Covid-19 hastalarındaki koku alma sorununun %98 üzere çok yüksek bir oranda olduğunu göstermektedir.

Tat ve koku kaybının uzun sürmemesi için bunlara dikkat edin;

• Koronavirüsün mümkün olan en kısa müddette tespit edilmesi ve bir an evvel tedaviye başlanması kıymetlidir.
• Kan pıhtılaşmasını önleyici kan sulandırıcı ilaçların kullanılmasına, hastalığa ilişkin genel şikayetler düzelmiş olsa da birkaç ay boyunca devam edilmesi gerekir.
• B-kompleks vitaminleriyle birlikte, öbür vitamin ve mineral desteklerinin kullanılması önerilir.
• Sıkça serum fizyolojik yahut benzeri yoğunluktaki tuzlu su karışımlarıyla mekanik burun paklığı yapılması büyük ehemmiyet taşır.
• Tat ve koku kaybının uzun sürmesi durumunda kesinlikle doktora başvurun.

Hibya Haber Ajansı